Σπηλιά Αγ. Ιερουσαλήμ

Απέναντι από το Κάστρο της Υπάτης,κοιτάζοντας στην Οίτη, αντικρίζεις την σπηλιά της Αρσαλής. Εκεί πάνω στα ψηλώματα της ελατοσκέπαστης Οίτης, μια σπηλιά πελώρια ανάμεσα στα βράχια και στα έλατα, φαντάζει σαν μάτι Κύκλωπα, που αγρυπνάει για το βασίλειό του. Είναι η σπηλιά της Αρσαλής ( Αγίας Ιερουσαλήμ) όπου οι Υπαταίοι, τιμώντας την μνήμη της διαμόρφωσαν ένα μέρος του εσωτερικού της, σε Εκκλησούλα και την γιορτάζουν την Πέμπτη της Διακαινησίμου, με χαρακτήρα πανηγυρικό, σύμφωνα με τα τοπικά έθιμα. Εκεί, μεταφέρθηκε από πιστούς η εικόνα της Αγίας, με σκοπό τη διαφύλαξη της από τους αλλόθρησκους. Μόνο άντρες ανεβαίνουν την περίοδο αυτή στη σπηλιά ,ενώ οι γυναίκες και όσοι δεν μπόρεσαν ν' ανέβουν συγκεντρώνονται την Πέμπτη το πρωί στην πανέμορφη τοποθεσία ‘ ‘Περιβόλια’ που παρουσιάζει μια εικόνα φυσικής αντίθεσης, σε σχέση με την αγριότητα του βουνού, γιατί είναι κατάφυτη από περιβόλια και δένδρα, άγρια και ήμερα. Στο πλάτωμα της τοποθεσίας αυτής είναι η βρύση, που τρέχει άφθονο και γάργαρο νερό, που πηγάζει από τα σπλάχνα της Οίτης και λίγο πιο πέρα ένας αιωνόβιος πλάτανος, με μια μεγάλη κουφάλα στον κορμό του, που μέσα σ' αυτήν μπορεί κανείς να ξεκουραστεί. Όταν τελειώσει η λειτουργία στην σπηλιά, δίνεται το σύνθημα της αναχώρησης και όλοι κατηφορίζουν στα Περιβόλια, όπου γίνεται γλέντι. Μετά όλοι μαζί κατεβαίνουν στην πλατεία, όπου γίνεται περιφορά της εικόνας, την οποία φέρνουν από την σπηλιά, και ο αγιασμός. Το βράδυ χορεύουν οι Αρσαλιώτες και όλα τα αγόρια περιμένουν με ανυπομονησία να πάρουν το βάπτισμα του πυρρός και να γίνουν Αρσαλιώτες. Άλλωστε, όποιος έρχεται στην Υπάτη είναι δεδομένο ότι γίνεται Αρσαλιώτης.